อาหารบำรุงระบบย่อยอาหาร กินอย่างไรให้สุขภาพดี
อาหารบำรุงระบบย่อยอาหาร มีส่วนช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานตามปกติ ลดความเสี่ยงของปัญหาระบบทางเดินอาหาร เช่น ปวดท้อง ท้องอืด ท้องเสีย ท้องผูก และโรคระบบทางเดินอาหารอื่นๆ ในทางกลับกัน การกินอาหารที่ไม่มีประโยชน์และมีพฤติกรรมการกินที่ไม่เหมาะสม เช่น การกินเร็วเกินไปหรืออดอาหาร อาจส่งผลเสียต่อระบบย่อยอาหารได้ วันนี้ วิณพา จะพาทุกคนไปทำความรู้จักกับอาหารบำรุงระบบย่อยอาหารกันค่ะ
ระบบย่อยอาหารประกอบด้วยอวัยวะหลายส่วน เริ่มตั้งแต่ปาก ลำคอ หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ลำไส้เล็ก ลำไส้ใหญ่ และทวารหนัก ซึ่งทำหน้าที่เปลี่ยนอาหารที่เรากินให้เป็นพลังงาน ดูดซึมสารอาหารต่างๆ และกำจัดของเสียออกจากร่างกาย การรับประทานอาหารที่ดีจึงมีบทบาทสำคัญที่ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ตามปกติ
อาหารที่มีประโยชน์และช่วยเสริมการทำงานของระบบย่อยอาหาร มีดังนี้
- ธัญพืชเต็มเมล็ด (Whole Grains) เป็นธัญพืชที่ไม่ผ่านการขัดสี มีส่วนประกอบของเยื่อหุ้มเมล็ดและจมูกข้าวอยู่ เช่น ข้าวกล้อง ข้าวโอ๊ต ควินัว และข้าวบาร์เลย์ หรือตัวอย่างอาหารที่ประกอบด้วยธัญพืชไม่ขัดสีก็เช่น ขนมปังและเส้นพาสต้าชนิดโฮลวีต การบริโภคธัญพืชเต็มเมล็ดจะให้ใยอาหาร (Fiber) สูงกว่าธัญพืชที่ขัดสีจนขาว โดยธัญพืชที่ไม่ผ่านการขัดสีมีปริมาณใยอาหาร 4–10 กรัมต่อ 100 กรัม ซึ่งใยอาหารจะช่วยกระตุ้นการทำงานของลำไส้ ทำให้อาหารไม่ค้างอยู่ในลำไส้นานและทำให้อุจจาระนิ่มขึ้น จึงช่วยป้องกันท้องผูกและอาจช่วยลดความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งลำไส้ได้
- ผักใบเขียว เป็นอาหารบำรุงระบบย่อยอาหารที่ให้สารอาหารหลายชนิด เช่น ผักโขม ผักเคล (Kale) คะน้า ถั่วฝักยาว ถั่วลันเตา ปวยเล้ง และกวางตุ้ง เป็นแหล่งของสารอาหารหลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นใยอาหาร โฟเลต แมกนีเซียม วิตามินเอ ซี และเค การกินผักใบเขียวเป็นประจำมีส่วนช่วยเสริมแบคทีเรียชนิดดีในระบบทางเดินอาหาร กระตุ้นการทำงานของลำไส้ และช่วยในการควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- ผลไม้ เป็นอาหารบำรุงระบบย่อยอาหาร เพราะเป็นอาหารบำรุงระบบย่อยอาหารอีกชนิดที่ไม่ควรพลาด เพราะประกอบด้วยวิตามิน แร่ธาตุ และสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย โดยผลไม้ที่ช่วยเสริมการทำงานของระบบย่อยอาหาร เช่น
- ผลไม้ตระกูลเบอร์รี่ เช่น บลูเบอร์รี่ แบลคเบอร์รี่ ราสเบอร์รี่ และสตรอว์เบอร์รี่ ซึ่งมีใยอาหารสูง
- แอปเปิ้ล ประกอบด้วยสารเพคติน (Pectin) ซึ่งเป็นใยอาหารรูปแบบหนึ่งที่ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดี
- มะละกอ มีเอนไซม์ปาเปน (Papain) ที่ช่วยในการทำงานของระบบย่อยอาหาร โดยย่อยสลายโปรตีนจากอาหารที่เรากินให้มีขนาดเล็กลง และอาจช่วยลดอาการของโรคลำไส้แปรปรวน (Irritable Bowel Syndrome) เช่น ท้องผูกและท้องอืดได้
- กล้วย เป็นผลไม้ที่ย่อยง่ายและดีต่อระบบย่อยอาหาร เป็นแหล่งของโพแทสเซียม แมกนีเซียม วิตามินบี และวิตามินซี โดยกล้วยหอม 1 ผลกลางประกอบด้วยใยอาหารประมาณ 3 กรัม
- โปรตีนและไขมันดี อาหารประเภทโปรตีนหลายชนิดจัดเป็นอาหารบำรุงระบบย่อยอาหารที่อุดมไปด้วยโอเมก้า 3 ซึ่งเป็นกรดไขมันชนิดดีที่อาจช่วยรักษาสมดุลของแบคทีเรียและลดการอักเสบในระบบทางเดินอาหาร เช่น ไข่ เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ปลาแซลมอน เต้าหู้ เม็ดมะม่วงหิมพานต์ อัลมอนด์ และถั่วพีแคน
- อาหารที่มีโพรไบโอติกส์ โพรไบโอติกส์ (Probiotics) เป็นจุลินทรีย์มีชีวิตที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย มีอยู่หลากหลายสายพันธุ์และให้ประโยชน์แตกต่างกันไป แต่หลายสายพันธุ์และให้ประโยชน์แตกต่างกัน สายพันธุ์ที่มักพบในอาหาร ได้แก่ แลคโตบาซิลลัส (Lactobacillus) และบิฟิโดแบคทีเรียม (Bifidobacterium) หากได้รับในปริมาณที่เหมาะสมจะช่วยรักษาสมดุลของจุลินทรีย์ในลำไส้ ช่วยในการทำงานของระบบย่อยอาหาร และยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรคในทางเดินอาหาร โดยตัวอย่างอาหารที่มีโพรไบโอติกส์สูง เช่น โยเกิร์ตและอาหารหมักดองต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นกิมจิ ถั่วหมัก มิโซะ คีเฟอร์ (Kefir) คอมบูชา (Kombucha) และเทมเป (Tempeh) เป็นต้น